Z psychologiem przy kawie
Zupełnie świadomie lub też nie, czego innego wymagamy od kobiet (strażniczek domowego ogniska-wspólnotowości) i od mężczyzn (wojowników i myśliwych- sprawności). Kobieta winna być wrażliwa, troskliwa i opiekuńcza, mężczyznę powinna charakteryzować błyskotliwość, ambicja, wytrwałość i przede wszystkim-umiejętności. W Polsce wciąż widoczny jest typowy podział ról. Kobiety mają inne życiowe aspiracje, a mężczyźni inne. Stereotypy „rządzą” naszym postrzeganiem, mają przeogromny wpływ na nasze wierzenia, poglądy i uprzedzenia. Każde pokolenie, wychowywane w rodzinie z tradycyjnym podziałem ról powiela te przekonania, kształtując w swoich dzieciach utożsamianie się z rolami kobiecymi bądź męskimi.
To rodzice mają wpływ na kreowanie w dziecku przynależności do płci, poprzez zabawki i zabawę, strój, ton głosu czy podstawowe gesty. Uczymy się bycia kobietą lub mężczyzną w wyniku procesu socjalizacji, kształtując tym samym schematy płci. Jednak pamiętajmy, że stereotyp jest tylko wykreowanym obrazem w naszej głowie, co prawda społecznie zatwierdzonym, jednak taka kategoryzacja może być zwodnicza.
Cechy idealnej kobiety: skromna, wrażliwa, emocjonalna, sentymentalna, troskliwa, doceniająca, cierpliwa, przebaczająca, łagodna, pomocna, oddana, ciepła i wyrozumiała. Kobietom przypisuje się więcej pozytywnych cech, uważamy je za życzliwsze, delikatniejsze i bardziej skore do pomocy. Kobieta niezależna, dominująca i ambitna jest odejściem od stereotypu społecznie akceptowanego i stosowanego.
Dlaczego jest tak, że kobiecie coś nie wypada, a dla mężczyzny jest to chleb powszedni? To, co społecznie akceptowalne – jest OK. a to, co społecznie nieakceptowalne (np. agresywna kobieta) – nie jest OK. Kobieta musi być empatyczna, opiekuńcza, serdeczna, wytrzymała i wzbudzająca zaufanie. Podsumowując, od kobiet wymaga się tego, by poświęciły się rodzinie, gotowały obiady, dbały o dom i zajmowały się dziećmi. Mężczyźni mają więcej władzy i wyższy status, ich rozkazy/nakazy są częściej wykonywane, są oni także mniej ograniczeni przez normy społeczne. Czyli, gdy kobieta ujawnia swoją złość i próbuje przejąć kontrolę – oceniana jest zdecydowanie bardziej negatywnie, natomiast mężczyzna może sobie na to pozwolić i najczęściej osiąga zamierzony cel, uchodząc tym samym za „macho”.
Liczne badania dowodzą, że mężczyźni wykazują większe zainteresowanie przelotnymi związkami seksualnymi, a nawet chcą posiadać więcej niż jedną partnerkę, kobiety natomiast pragną prawdziwej miłości, zaangażowania, chcą by wybranek był tym pierwszym i ostatnim, jednym i jedynym. Nieprawdą jest także to, że kolor włosów ma wpływ na inteligencję (blondynki wcale nie są mniej inteligentne od brunetek), nie każda kobieta musi być złym kierowcą, i nie dla każdej kobiety, matematyka jest „czarną magią” tak naprawdę, miliony kobiet mogą być lepsze z matematyki od „średnich” mężczyzn, brunetka może mieć niższy iloraz inteligencji od blondynki, nie każdy mężczyzna jeździ też perfekcyjnie. Czy osoby otyłe, są weselsze od szczuplejszych? Czy leży to w indywidualnej kwestii? Uogólniając, możemy skrzywdzić postrzeganą osobę, nie generalizujmy! Każdy z nas jest odrębną istotą i choć społeczeństwo kształtuje w nas przekonania bądź schematy- nie rezygnujmy z poznania osoby, która z pozoru wydaje się być mało interesująca czy inteligentna.
Wyznacznikami męskości-sprawczości jest: sprawność, ambicja, dominacja, zarozumiałość, upór, zaradność. Kobiety sprawują role opiekuńcze, a mężczyźni spełniać się mają w roli dostarczycieli dóbr, zatem inaczej wyglądają style konwersacji, wpływu społecznego (to kobiety częściej ulegają), autoprezentacji (kobiety, które ją stosują stają się mniej kompetentne, czyli nie zasługują w takim stopniu jak mężczyźni na zatrudnienie). Mężczyźni cieszą się wyższym statusem społecznym, większym prestiżem, większym uznaniem i zdecydowanie większymi zasobami. Wniosek: mają oni wyższą samoocenę, nie charakteryzuje ich (tak jak kobiet) nadmierna lękliwość, oni po prostu czują się bezpiecznie.
Droga kobiet do sukcesu bywa wyboista – dotyczy to m.in. zjawiska szklanego sufitu - ludzie nie chcą kobiet na stanowisku kierowniczym, gdyż uważają, że one się do tego nie nadają (powód: niezbyt stanowcze w negocjacjach, relacje z podwładnymi – koleżeńskie, brak umiejętności podejmowania konkretnych decyzji, nieumiejętność egzekwowania poleceń). Następnym zjawiskiem jest lepka podłoga - zawody o niskim statusie i niewielkich szansach awansu oblegane są przez kobiety. Kolejnym, są szklane ruchome schody – wydaje to się być najdziwniejsze, gdyż jest to awansowanie mężczyzn na kierownicze stanowiska w typowo kobiecych zawodach. W kwestii molestowania seksualnego - mitem jest stwierdzenie, że wszystkie kobiety lubią napastliwych i silnych mężczyzn, nieprawdą jest też stwierdzenie, że kiedy kobieta mówi „nie”, myśli „tak”. Na molestowania składa się: nadużycie słowne, nacisk bądź zmuszenie do inicjacji seksualnej, propozycje awansów, za aktywność seksualną, dążenie do niepotrzebnego dotyku, znaczące gesty i mimika, uwagi na temat intymnych sfer, wkraczające w seksualność. Sprawcze kobiety posiadające typowo męskie cechy (ambicja, zaradność, sprawność) postrzegane są jako nieczułe i bezwzględne.
Postawy reprezentowane przez mężczyzn, wobec kobiet mają niewątpliwie charakter ambiwalentny, wyróżniamy seksizm wrogi i dobrotliwy. Seksizm wrogi opiera się na założeniach, że kobiety chcą przejąć kontrolę nad mężczyznami poprzez wyrażanie feministycznych poglądów i manipulowanie własną dostępnością seksualną. Jest on wrogi, ponieważ uprzedzeni mężczyźni za wszelką cenę chcą podporządkować sobie kobiety, a za niesubordynację mogą zostać ukarane. Seksizm dobrotliwy, polega na przekonaniu, że kobietom jest dobrze, gdy są podporządkowane, bo zyskują dzięki temu szacunek i podziw. Kobieta postrzegana jest, jako istota czysta i dobra, ale jej bezradność i nieumiejętność radzenia sobie z przeciwnościami losu powoduje, że mężczyźni biorą za nią odpowiedzialność, wtedy też mężczyzna czuje się pełnowartościowy (dopełnienie płci).
Ambiwalentny jest także stereotyp męskości, wyróżniamy postawy takie jak, dobrotliwość wobec mężczyzn i wrogość wobec mężczyzn. Dobrotliwość polega na akceptacji i szanowaniu dominacji mężczyzn, ich przekonanie, że to one mają bardziej zajmować się swoimi mężczyznami, że mężczyźni w każdej chwili gotowi są walczyć, stanąć w obronie innych, oraz, że nie ma szczęśliwej kobiety bez tej drugiej połówki. Wrogość natomiast, stanowi przekonanie, że mężczyźni chcą zdominować kobiety, przy jednoczesnym braku ciepła (wspólnotowości) i nadmiernego zapotrzebowania na seks.
Nie możemy dać się zwariować, nie możemy całkowicie ulegać stereotypom, bo czy prawdą jest, że mężczyźnie nie wypada płakać a kobiecie przeklinać, czy to mężczyźni częściej zdradzają? Cóż z tego, że kobiety częściej zostają sekretarkami, a mężczyźni wojskowymi? Pamiętajmy, że nie można generalizować, należy wykazać się zrozumieniem. Po co dyskwalifikować świetnego pracownika- kobietę, tylko dlatego, że jest kobietą? Czy to ma sens? Warto zastanowić się nad prawdziwością naszych własnych osądów, bo niekiedy nasza ocena może zaprzepaścić niewykorzystaną szansę.