Wpływ samotnego rodzicielstwa na wychowanie i rozwój dziecka

Zmiany społeczno-kulturowe w dużej mierze przyczyniają się do tego, że dzieci coraz częściej wychowują się bez jednego z rodziców. Problem ten dotyczy coraz szerszej części współczesnego społeczeństwa. Rodzina niepełna to taka, w której najczęściej matka lub ojciec samotnie wychowuje dzieci w wyniku różnych sytuacji życiowych (np. rozwód).  

Prawidłowo funkcjonująca rodzina daje poczucie bezpieczeństwa dziecku, zapewniając mu warunki wzrostu. Niezwykle istotne dla rozwoju dziecka jest doświadczanie ciepła rodzinnego, bliskości kochających osób oraz atmosfery świątecznego i powszedniego bycia razem. Dziecko, aby prawidłowo przystosować się do życia w społeczeństwie potrzebuje wzorców osobowych zarówno od ojca jak i matki, nieobecność jednego z rodziców powoduje, że dziecko nie ma możliwości czerpania odpowiednich wzorców zgodnych ze specyfiką płci psychologicznej. Mało tego, pozbawia się je wówczas swobody nawiązywania części bliskich relacji uczuciowych, czy tworzenia niezwykle istotnej więzi uczuciowej jaką jest relacja dziecko-matka, dziecko-ojciec. 

Przyjmuje się, że agresywne zachowania dzieci z rodzin niepełnych mają na celu zwrócenie na siebie uwagi rodzica i są wynikiem ich niezaspokojonych potrzeb tj: miłości, przynależności i uznania. Badania pokazują, że dzieci z rodzin niepełnych częściej popadają w depresję, przejawiają także trudności w relacjach interpersonalnych z rówieśnikami na przykład: zachowują się agresywnie bądź przyjmują postawy bezradne, zalęknione, zależne od innych osób. Alienacja rodzicielska może przejawiać się w gorszym  przygotowaniu do pełnienia roli męża/żony i rodzica w późniejszym wieku.

Podsumowując, nie można pozwolić aby rozpad związku był równoznaczny z rozpadem więzi rodzicielskiej. Najkorzystniejsze dla rozwoju dziecka jest środowisko, w którym czuje się akceptowane i kochane, dawana jest mu swoboda, a jego prawa są szanowane.  Postawy rodziców cechujące się ciepłem, miłością i akceptacją wpływają na zdolność dzieci do nawiązywania prawidłowych relacji emocjonalnych, ich stabilność emocjonalną, samoakceptację, empatię i przystosowanie. Niewłaściwe style wychowania mogą doprowadzić u dziecka do zaburzenia jego procesu socjalizacji i rozwoju emocjonalnego, poczucia osamotnienia oraz nieprzystosowania. Traktowanie dziecka jako ciężaru, nie okazywanie mu pozytywnych uczuć, nie zaspokajanie jego podstawowych potrzeb, zbyt rygorystyczne wymagania lub przeciwnie – obojętność na dziecko i niepodejmowanie jakichkolwiek działań wychowawczych, mogą prowadzić m.in. do zahamowania u niego rozwoju uczuć wyższych, przejawów aspołecznych zachowań, niezdolności do tworzenia trwałych związków uczuciowych, braku ufności, bojaźliwości, niechęci czy wrogich intencji przejawianych w stosunku do innych ludzi, braku wiary we własne siły i niepewności.